O mnie

Kontakt do mnie dobraewangelia@wp.pl. oraz fcb Kefas Ewediel

czwartek, 10 lutego 2022

10. Niebo, piekło, dusza nieśmiertelna.

 Dusza nieśmiertelna


Ogromna rzesza ludzi wierzących, nie tylko chrześcijan, wierzy iż w momencie naszej śmierci jakaś cząstka nas żyje jeszcze i w zależności od naszego życia trafia w różne miejsca. Tak w skrócie jeśli jesteśmy "dobrzy" to trafiamy do nieba, jeśli byliśmy "źli" bo bardzo grzeszyliśmy i robiliśmy to świadomie to trafiamy do piekła a jeśli nagrzeszyliśmy trochę ale nie na tyle dużo by trafić do piekła to trafiamy do czyśćca. Oczywiście bycie dobry i złym to taki skrót gdyż definicja dobra i zła może być różna według każdej osoby. Ludzi bardzo interesował temat "za światów", co się dzieje po śmierci z nami. Czasami czytałem komentarze na forach lub pod filmami o tej tematyce których autorzy powoływali się na biblię. Z drugiej strony wypowiadały się osoby które mocno trzymały się swojej wersji ugruntowanej na nauce i jej badań nad aktywnością mózgu po śmierci. Właściwie za każdym razem ludzie wierzący powoływali się na dogmat iż nasza dusza po śmierci żyje nadal a oponenci takich dogmatów bronili poglądu że mózg po śmierci nie wykazuję żadnej aktywności. Dochodziło do takiej wymiany zdań że kończyło się to słowami: "nie masz ducha świętego to nie możesz tego zrozumieć i nic do ciebie dotrze póki Bóg nie obdarzy cię Swoim duchem". Takie tłumaczenie tego bardzo popularnego tematu sprawia że w ludziach powołujących się na naukę często powoduje to jeszcze większe utwierdzenie się w swoich przekonaniach, natomiast biblię stawia to niekorzystnym świetle badań na których opierają swoje tezy oponenci życia po śmierci. Ale czy takie jest stanowisko biblii na ten temat?

  Słowo dusza które występuję w pismach hebrajskich tłumaczy się z hebrajskiego נֶ֥פֶשׁ wym. Ne-fesz. Natomiast z greckiego ψυχή wym. psyche. Słowo dusza nieśmiertelna nie występuję w biblii ani razu. Nie ma takiego sformułowania a słowo określane tutaj greckimi lub hebrajskimi wyrazami często znaczy po prostu życie lub siłę życiową jaką Bóg obdarzył nas Swoim tchnieniem, duchem.

  • Rodzaju 2:7 (BG)
" Stworzył tedy Pan Bóg człowieka z prochu ziemi, i natchnął w oblicze jego dech żywota. I stał się człowiek duszą żywiącą."
Powyższy fragment wskazuję na użyte tutaj słowo Ne-fesz. Również pisma greckie (nowy testament) potwierdzają że słowo Ne-fesz jest tym samym znaczeniem słowa psyche.
  • 1 Koryntian 15:45 (BT)
Tak też jest napisane: Stał się pierwszy człowiek , Adam, duszą żyjącą, a ostatni Adam duchem ożywiającym."

 Jednakże słowo te użyte jest również w określeniu życia zwierząt.

  • Rodzaju 1:20,21 (BG)
" I rzekł Bóg: Niech hojnie wywiodą wody płaz duszy żywiącej; a ptactwo niech lata nad ziemią, pod rozpostarciem niebieskim. (21) I stworzył Bóg wieloryby wielkie, i wszelką duszę żywiącą płazającą się, którą hojnie wywiodły wody, według rodzaju ich; i wszelkie ptactwo skrzydlaste, według rodzaju ich; i widział Bóg, że to było dobre."

 W obu tych wersetach dotyczących Adama i zwierząt użyto słowa Ne-fesz נֶ֥פֶשׁ co wskazywałoby że dogmat o duszy nieśmiertelnej musiałoby dotyczyć również zwierząt. Co bardzo ciekawe w nowszej wersji Biblii Gdańskiej wersety te kopiści przetłumaczyli już inaczej gdyż mogłoby to zbyt mocno kłuć po oczach czytelnika który przecież ma wierzyć w duszę nieśmiertelną.

  • Rodzaju 1:20,21 (UBG)
" Potem Bóg powiedział: Niech wody hojnie wydadzą żywe istoty, a ptactwo niech lata nad ziemią, pod firmamentem nieba. (21) I Bóg stworzył wielkie wieloryby i wszelkie pływające istoty żywe, które hojnie wydały wody, według ich rodzaju oraz wszelkie ptactwo skrzydlate według jego rodzaju. I Bóg widział, że to było dobre."

Kolejny werset jest przykładem który nawet jasno mówi że Ne-fesz czyli dusza jest śmiertelna.

  • Ezechiela 18:20 (BG)
"Dusza, która grzeszy, ta umrze; ale syn nie poniesie nieprawości ojcowskiej, ani ojciec poniesie nieprawości synowskiej; sprawiedliwość sprawiedliwego przy nim zostanie, a niepobożność niepobożnego nań przypadnie."
Powyższy werset w większości przekładów jest tłumaczony że osoba która grzeszy ta umrze, po to tylko by nie zburzyć dogmatu o duszy nieśmiertelnej. Jednakże biblia mówi nam co się dzieje po śmierci w wielu fragmentach.
  • Koheleta 9:5
" ponieważ żyjący wiedzą, że umrą, a zmarli niczego zgoła nie wiedzą, zapłaty też więcej już żadnej nie mają, bo pamięć o nich idzie w zapomnienie."

  • Psalm 115:16,17 (BWP)
"Niebo jest niebem Pana, natomiast ziemię dał On człowiekowi. (17) Umarli nie mogą już wysławiać Pana, żaden z tych, którzy zeszli do krainy milczenia."
  • Psalm 146:3,4 (UBG)
"Nie pokładajcie ufności we władcach ani w żadnym synu ludzkim, u którego nie ma wybawienia. (4) Opuszcza go duch i wraca do swojej ziemi; w tymże dniu zginą wszystkie jego myśli."
  • Koheleta 9:10 (BWP)
"Wszystko, co zamierzasz robić, rób najlepiej, jak możesz, bo w Szeolu, ku któremu zmierzasz, nic już się nie robi, na nic się nie liczy, nic się nie wie ani nie zabiega się o mądrość."
  • Marka 5:39
"wszedł i rzekł do nich: Czemu robicie zgiełk i płaczecie? Dziecko nie umarło, tylko śpi."
  •  Jana 11:11-14
"To powiedział, a następnie rzekł do nich: Łazarz, przyjaciel nasz, zasnął, lecz idę, aby go obudzić. (12) Uczniowie rzekli do Niego: Panie, jeżeli zasnął, to wyzdrowieje. (13) Jezus jednak mówił o jego śmierci, a im się wydawało, że mówi o zwyczajnym śnie. (14) Wtedy Jezus powiedział im otwarcie: Łazarz umarł,"

Wersety powyżej jasno określają iż po śmierci nic nie wiemy, nie mamy świadomości, nie możemy nic zrobić, udajemy się do "krainy milczenia, ciszy" i taki stan również opisuje nasz Pan Jahszua który mówi o śmierci jak o śnie. Nasze ciało wraca do ziemi, jak sam Bóg powiedział; " z prochu powstałeś i w proch się obrócisz" natomiast nasz duch czyli tchnienie o którym mowa w psalmie 146 uchodzi z nas. Dla mnie te wersety są wyczerpujące i jakże bym mógł podważać słowa Salomona a tym bardziej Naszego Pana Jahszuy o tym co dzieje się z nami po śmierci. Skąd zatem wzięła się tak bardzo powszechna dziś doktryna mówiąca o piekle i mękach po śmierci?


Piekło

Ludzie bronią dogmatu o ogniach piekielnych i mękach w piekle z bardzo prostego powodu. Ktoś kiedyś dawno przetłumaczył słowa z greki opisujące miejsce spoczynku zmarłych o których mowa kilkudziesięciokrotnie w pismach mesjańskich na słowo piekło i wystarczyło aby teraz każdy kto posiada biblię mógł wskazać że widnieje w ich przekładzie słowo piekło więc to musi być prawda. Zanim podam wersety które swoim znaczeniem wykluczają dogmat o piekle po śmierci i katuszach to sprawdźmy jak przekłady tłumaczą słowo użyte w odpisie jako miejsce spoczynku zmarłych.

  • Ew. Marka 9:43-47 (BW)
"A jeśli cię gorszy ręka twoja, odetnij ją; lepiej jest dla ciebie wejść kaleką do żywota, niż mieć dwoje rąk, a pójść do piekła, w ogień nieugaszony, (44) gdzie robak ich nie umiera, a ogień nie gaśnie(45) A jeśli cię gorszy noga twoja, odetnij ją; lepiej jest dla ciebie wejść kulawym do żywota, niż mieć dwie nogi, a być wrzuconym do piekła(46) gdzie robak ich nie umiera, a ogień nie gaśnie. (47) I jeśli cię gorszy oko twoje, wyłup je; lepiej jest dla ciebie jednookim wejść do Królestwa Bożego, niż mieć dwoje oczu, a być wrzuconym do piekła, "

  • Ew. Marka 9:43-47 (Przekład dosłowny)
"I jeśli twoja ręka przywodzi cię do upadku, odetnij ją; lepiej jest dla ciebie kalekim wejść do życia, niż mieć dwoje rąk i pójść do Gehenny, w ogień nieugaszony. (44) (45) Również jeśli twoja stopa przywodzi cię do upadku, odetnij ją; lepiej jest dla ciebie kulawym wejść do życia, niż mieć dwie stopy i być wrzuconym do Gehenny(46) (47) Podobnie jeśli twoje oko przywodzi cię do upadku, wyłup je; lepiej jest dla ciebie jednookim wejść do Królestwa Bożego, niż mieć dwoje oczu i być wrzuconym do Gehenny,"
 Odpis:
Jak widać powyżej w miejscu gdzie przekłady używają słowo piekło występuje greckie γεέννης czyli Gehenna. 


Widzimy że słowo te miało znaczenie dla pewnego miejsca za murami Jerozolimy gdzie palono zwłoki niegodnych pochówku ludzi, stąd te stale palące ognie. Oczywiście Jahszua wypowiadając słowa z Ewangelii Marka nie miał na myśli tego konkretnego literalnego miejsca i słowo Gehenna jest symbolem. Później inne fragmenty Słowa Bożego wyjaśnią nam czego symbolem jest to miejsce, natomiast chciałbym zwrócić uwagę na coś ciekawego. O ile słowo Gehenna zostało przetłumaczone na piekło parafrazując pośmiertne miejsce kary to oprócz tego przekłady biblijne tłumaczą jeszcze inne słowo które ma absolutnie inne znaczenie również na słowo piekło.
  • Objawienia 20:13,14 (BW)
" I wydało morze umarłych, którzy w nim się znajdowali, również śmierć i piekło wydały umarłych, którzy w nich się znajdowali, i byli osądzeni, każdy według uczynków swoich. (14) I śmierć, i piekło zostały wrzucone do jeziora ognistego; owo jezioro ogniste, to druga śmierć."

  • Objawienia 20:13,14 (NBG)
"Więc morze wydało w nim umarłych, także śmierć i Kraina Umarłych przekazały umarłych, którzy są w nich, oraz zostali osądzeni, każdy według swoich uczynków. (14) A śmierć i podziemny świat zostały wrzucone do jeziora ognia. To jest druga śmierć."

Odpis:


 Powyższy werset znacząca część przekładów tłumaczy na piekło i tylko nieliczne jak powyższy przykład z Nowej Biblii Gdańskiej tłumaczą je na Krainę zmarłych, podziemny świat, Otchłań, natomiast greckie słowo ᾅδης czyli hades odnosi się do innego miejsca niż γεέννης Gehenna i ma inne symboliczne znaczenie niż te tłumaczone na piekło. Jest to jawne nadużycie i manipulacja gdyż właśnie słowo hades użyte jest również w wielu innych miejscach pism greckich i oczywiście ma swój odpowiednik w pismach hebrajskich. Hebrajskie słowo שאול szeol (Koheleta 9:10,Przysłów 9:18) występuje w starym testamencie wielokrotnie i odnosi się do grobu, krainy zmarłych, krainy milczenia gdzie umarli nic niewiedzą i tyczy się to wszystkich zmarłych zarówno prawych jak i nieprawych. Przykładem takiego nadużycia jest często cytowany werset z Mateusza 16:18 (BW):

"A ja ci powiadam, że ty jesteś Piotr, i na tej opoce zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne nie przemogą go." 

 Odpis:

Jak widzimy powyżej zostały użyte słowa bramy hadesu czyli krainy zmarłych go nie przemogą a nie bramy gehenny go nie przemogą więc werset ten poprawnie oddaje Nowa Biblia Gdańska:

"A ja ci także powiadam, że ty jesteś Piotr, a na owej opoce zbuduję moje zgromadzenie wybranych i bramy Krainy Umarłych go nie przemogą. "

 Wiemy już z wersetów zarówno starego i nowego testamentu że po śmierci nasz stan podobny jest do snu w którym jesteśmy nieświadomi i nic nie odczuwamy a tym bardziej nie trafiamy w jakieś metafizycznej postaci duszy nieśmiertelnej do miejsca kaźni. Tak więc do jakiego miejsca tyczą się słowa o gehennie?

  • Objawienia 19:20,21
"I pochwycono Bestię, a z nią Fałszywego Proroka, co czynił wobec niej znaki, którymi zwiódł tych, co wzięli znamię Bestii i oddawali pokłon jej obrazowi. Oboje żywcem wrzuceni zostali do ognistego jeziora, gorejącego siarką(21) A inni zostali zabici mieczem Siedzącego na koniu, [mieczem], który wyszedł z ust Jego. Wszystkie zaś ptaki najadły się ciał ich do syta."

Z powyższych wersetów wynika że Bestię i Fałszywego Proroka czyli antychrysta wrzucono do jeziora ognia a resztę bezbożnych zabito lecz oni nie trafili do jeziora ognia wiec jako umarli trafili do krainy zmarłych. Następne wersety z księgi Apokalipsy nam wszystko wyjaśnią.

  • Objawienia 20:1-4
" I widziałem anioła zstępującego z nieba, który miał klucz od otchłani i wielki łańcuch w swojej ręce. (2) I pochwycił smoka, węża starodawnego, którym jest diabeł i szatan, i związał go na tysiąc lat. (3) I wrzucił go do otchłani, i zamknął ją, i położył nad nim pieczęć, aby już nie zwodził narodów, aż się dopełni owych tysiąc lat. Potem musi być wypuszczony na krótki czas. " 

"(10) A diabeł, który ich zwodził, został wrzucony do jeziora z ognia i siarki, gdzie znajduje się też zwierzę i fałszywy prorok, i będą dręczeni dniem i nocą na wieki wieków."

"(12) Ujrzałem też umarłych, wielkich i małych, stojących wobec Boga, a zwoje zostały otwarte. Został także otwarty inny zwój to jest Zwój Życia; a umarli zostali osądzeni według ich uczynków, które są zapisane w zwojach. (13) Więc morze wydało w nim umarłych, także śmierć i Kraina Umarłych przekazały umarłych, którzy są w nich, oraz zostali osądzeni, każdy według swoich uczynków. (14) A śmierć i podziemny świat zostały wrzucone do jeziora ognia. To jest druga śmierć(15) Zatem jeśli ktoś nie został znaleziony jako zapisany w Zwoju Życia, został wrzucony do jeziora ognia." 

 Słowo gehenna użyte kilkunastokrotnie przez Chrystusa odnosi się do miejsca kary dla grzeszników które jest przygotowane ale trafiają tam ludzie w wyznaczonym czasie oraz szatan i jego aniołowie oraz śmierć i hades kraina zmarłych, dlatego to miejsce nazwane jest drugą śmiercią i trafiają tam ludzie osądzeni ale dopiero po z martwych staniu a nie po śmierci jak głosi nauka o duszy nieśmiertelnej. 

  • Jana 11:24
"Rzekła Marta do Niego: Wiem, że zmartwychwstanie w czasie zmartwychwstania w dniu ostatecznym."

  • Jana 5:28,29
"Nie dziwcie się temu! Nadchodzi bowiem godzina, w której wszyscy, którzy spoczywają w grobach, usłyszą głos Jego: (29) a ci, którzy pełnili dobre czyny, pójdą na zmartwychwstanie życia; ci, którzy pełnili złe czyny - na zmartwychwstanie potępienia. " 

  • Dzieje Apostolskie 24:15
Mam też w Bogu nadzieję, którą również oni mają, że nastąpi zmartwychwstanie sprawiedliwych i niesprawiedliwych."

Niebo

 Podobnie wygląda wyobrażenie iż nasza dusza jeśli jesteśmy bogobojni trafia po śmierci do nieba. Nie będziemy tutaj powtarzać wcześniejszych wersetów o tym co tak naprawdę biblia mówi o naszym stanie po śmierci gdyż jest to bardzo klarownie powiedziane powyżej. Natomiast chciałbym zwrócić uwagę na wersety które rzekomo potwierdzają naszą egzystencje po śmierci w niebie.

  • Ew. Łukasza 16:19-30
"żył pewien człowiek bogaty, który ubierał się w purpurę i bisior i dzień w dzień świetnie się bawił. (20) U bramy jego pałacu leżał żebrak okryty wrzodami, imieniem Łazarz. (21) Pragnął on nasycić się odpadkami ze stołu bogacza; nadto i psy przychodziły i lizały jego wrzody. (22) Umarł żebrak, i aniołowie zanieśli go na łono Abrahama. Umarł także bogacz i został pogrzebany. (23) Gdy w Otchłani, pogrążony w mękach, podniósł oczy, ujrzał z daleka Abrahama i Łazarza na jego łonie. (24) I zawołał: Ojcze Abrahamie, ulituj się nade mną i poślij Łazarza; niech koniec swego palca umoczy w wodzie i ochłodzi mój język, bo strasznie cierpię w tym płomieniu. (25) Lecz Abraham odrzekł: Wspomnij, synu, że za życia otrzymałeś swoje dobra, a Łazarz przeciwnie, niedolę; teraz on tu doznaje pociechy, a ty męki cierpisz. (26) A prócz tego między nami a wami zionie ogromna przepaść, tak że nikt, choćby chciał, stąd do was przejść nie może ani stamtąd do nas się przedostać. (27) Tamten rzekł: Proszę cię więc, ojcze, poślij go do domu mojego ojca. (28) Mam bowiem pięciu braci: niech ich przestrzeże, żeby i oni nie przyszli na to miejsce męki. (29) Lecz Abraham odparł: Mają Mojżesza i Proroków, niechże ich słuchają. (30) Nie, ojcze Abrahamie - odrzekł tamten - lecz gdyby kto z umarłych poszedł do nich, to się nawrócą. (31) Odpowiedział mu: Jeśli Mojżesza i Proroków nie słuchają, to choćby kto z umarłych powstał, nie uwierzą."

 Powyższy fragment to przypowieść którą Chrystus opowiedział przy pewnych okolicznościach które znamy z kontekstu 16 rozdziału Łukasza. Jak każda przypowieść jest symbolicznym przykładem obrazującym w bardziej zrozumiały sposób daną myśl którą chciał przekazać Chrystus. Dlatego nie można brać dosłownie słów o tym że Łazarz po śmierci trafił do nieba a bogacz do miejsca kaźni. Z kontekstu wiemy że Syn Boży kierował te słowa do faryzeuszy którzy kochali pieniądze i Jahszua chciał wskazać że tylko u ludzi mają one wartość a nie u Boga. Ponadto wskazał na ich brak wiary gdyż uczyli Prawa a sami nie stosując jego w życiu tym samym nie wierzą w karę jaka czeka ich za ich postępowanie. Ponadto z przypowieści wiemy o Łazarzu że był biedny i zchorowany a nie że był bogobojny i prawy, dlatego w nagrodę za to trafił do nieba.

  • Ew. Jana 14:1-3
" Niech się nie trwoży serce wasze. Wierzycie w Boga? I we Mnie wierzcie. (2) W domu Ojca mego jest mieszkań wiele. Gdyby tak nie było, to bym wam powiedział. Idę przecież przygotować wam miejsce. (3) A gdy odejdę i przygotuję wam miejsce, przyjdę powtórnie i zabiorę was do siebie, abyście i wy byli tam, gdzie Ja jestem."

Wiele osób rozumie te słowa w ten sposób iż wierni uczniowie Chrystusa trafiają do nieba lecz słowa te mówią o tym że stanie się to podczas powtórnego przyjścia Mesjasza a nie po śmierci.

  • Dzieje Apostolskie 2:29,34
" Bracia, wolno powiedzieć do was otwarcie, że patriarcha Dawid umarł i został pochowany w grobie, który znajduje się u nas aż po dzień dzisiejszy."

" jak to sami widzicie i słyszycie. Bo Dawid nie wstąpił do nieba, a jednak powiada: Rzekł Pan do Pana mego: Siądź po prawicy mojej,"

Powyższy fragment jest tak wymowny że nie wymaga interpretacji bo jeśli prawy, bogobojny człowiek jakim był król Dawid po śmierci nie poszedł do nieba to wynikałoby że po śmierci żaden bogobojny człowiek również nie trafia do nieba.

  • 1 Tesaloniczan 4:16,17
"Sam bowiem Pan zstąpi z nieba na hasło i na głos archanioła, i na dźwięk trąby Bożej, a zmarli w Chrystusie powstaną pierwsi. (17) Potem my, żywi i pozostawieni, wraz z nimi będziemy porwani w powietrze, na obłoki naprzeciw Pana, i w ten sposób zawsze będziemy z Panem." 
  • 1 Koryntian 15:52 
"W jednym momencie, w mgnieniu oka, na dźwięk ostatniej trąby - zabrzmi bowiem trąba - umarli powstaną nienaruszeni, a my będziemy odmienieni."

  • Objawienia 20:4-6
"I ujrzałem trony - a na nich zasiedli /sędziowie/, i dano im władzę sądzenia - i ujrzałem dusze ściętych dla świadectwa Jezusa i dla Słowa Bożego, i tych, którzy pokłonu nie oddali Bestii ani jej obrazowi i nie wzięli sobie znamienia na czoło swe ani na rękę. Ożyli oni i tysiąc lat królowali z Chrystusem. (5) A nie ożyli inni ze zmarłych, aż tysiąc lat się skończyło. To jest pierwsze zmartwychwstanie. (6) Błogosławiony i święty, kto ma udział w pierwszym zmartwychwstaniu: nad tymi nie ma władzy śmierć druga, lecz będą kapłanami Boga i Chrystusa i będą z Nim królować tysiąc lat. "

  • Kolosan 1:4,5
"odkąd usłyszeliśmy o waszej wierze w Chrystusie Jezusie i o waszej miłości, jaką żywicie dla wszystkich świętych - (5) z powodu nadziei /nagrody/ odłożonej dla was w niebie. O niej to już przedtem usłyszeliście dzięki głoszeniu prawdy - Ewangelii,"

  • 2 Koryntian 5:1
"Wiemy bowiem, że jeśli nawet zniszczeje nasz przybytek doczesnego zamieszkania, będziemy mieli mieszkanie od Boga, dom nie ręką uczyniony, lecz wiecznie trwały w niebie"

Według powyższych wersetów niebo jest przygotowane dla wiernych w Chrystusie którzy stracili życie i po zmartwychstaniu pierwszym jak mówi księga Objawienia będą królowali z Chrystusem tysiąc lat, do nich również zaliczać się będą ci którzy dochowali wierności Chrystusowi i strzegli przykazań Boga (Obj. 14:12) i nie ponieśli śmierci (1 Tesal. 4:17) do czasu ponownego przyjścia Naszego Pana. 

  Podsumowując jeśli mamy nadzieję w zmartwychstaniu (1 Kor. 15), wierzymy w nie, to jak możliwym byłoby aby ktoś żyjąc po śmierci jako dusza czy to w niebie czy w piekle mógł być z martwych zbudzony i stanąć przed sądem (2 Kor. 5:10) i na postawie sądu dostąpić życia wiecznego bądź kary? Ciężko sobie wyobrazić to że dusze ludzi którzy od kilku tysięcy lat umierają są w piekle i  cierpią męki albo te w niebie żyją w spokoju, podczas dnia sądu są zabrane i osądzone i trafiają znowu do piekła a ta z nieba ponownie wraca do nieba. Więc drodzy bracia i siostry, chcąc zrozumieć sprawy dotyczące śmierci nie powinniśmy wdawać się w jakieś fantazje nie poparte biblią gdyż Słowo Boże przedstawia to bardzo przejrzyście i wyczerpująco.

  • 1 Koryntian 4:6
"Mówiąc to, miałem na myśli, bracia, mnie samego i Apollosa, ze względu na was, abyście mogli zrozumieć, że nie wolno wykraczać ponad to, co zostało napisane, i niech nikt w swej pysze nie wynosi się nad drugiego."

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

50. Z deszczu pod rynnę

  Wielu opuszczając szeregi KRK porzuca bałwochwalstwo, naukę o czyśćcu i kult maryjny itp. sądząc że to wystarczy do zbawienia. Lecz prawda...